Jak odliczyć darowiznę od podatku PIT-37?

Odliczenie darowizn od podatku to korzystna forma wsparcia organizacji i inicjatyw społecznych, religijnych lub edukacyjnych. Dzięki temu można jednocześnie czynić dobro i obniżyć podstawę opodatkowania – a co za tym idzie, należny podatek dochodowy. W rozliczeniu PIT-37, formularzu dedykowanym osobom zatrudnionym na umowę (np. o pracę, zlecenie), możliwe jest odliczenie części przekazanych środków lub wartości rzeczowych pod pewnymi warunkami i limitami. W tym artykule dokładnie opisuję: jakie rodzaje darowizn podlegają odliczeniu, jakie obowiązują limity, jakie dokumenty należy zachować i jak w praktyce wypełnić PIT‑37 (i załącznik PIT/O).

Podstawy prawne

Odliczenie darowizn zostało uregulowane w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim:

• Darowizny na określone cele – jak cele kultu religijnego, publicznego, krwiodawstwa – można odliczyć od dochodu w wysokości do 6% dochodu łącznie.
• Istnieje wyjątek: darowizny na cele charytatywno‑opiekuńcze kościołów mogą być odliczone w 100%, bez limitu 6%, pod warunkiem spełnienia warunków formalnych. 

W skrócie:

• Darowizny limitowane – do 6% dochodu: cele pożytku publicznego (OPP), kultu religijnego, krwiodawstwa, kształcenia zawodowego, odbudowy określonych zabytków (Pałac Saski, Brühl).
• Darowizny nielimitowane – 100%: cele charytatywno-opiekuńcze kościołów.

Jakie darowizny podlegają odliczeniu?

Cele pożytku publicznego

To szeroki zakres, np.: pomoc społeczna, dzieciom, seniorom, integracja cudzoziemców, ochrona zdrowia, ochrona praw człowieka. Wymagane, żeby organizacja miała wpis do rejestru OPP lub statut przewidujący realizację takich celów. 

Ważne zasady:

• tylko darowizny niepieniężne lub pieniężne – gotówka i przelew,
• nie można wspierać osób fizycznych bez pośrednictwa OPP,
• limit 6% dochodu – razem z innymi limitowanymi darowiznami. 

Cele kultu religijnego

Darowizny na np. budowę lub remont kościołów, zakup przedmiotów liturgicznych, obrzędy (msze, święta). Przelew powinien wskazywać cel – np. „darowizna na cele kultu religijnego”. W przypadku organizacji kościelnych – w tej samej grupie limitowanej 6%. 

Krwiodawstwo

Darowizny rzeczowe – oddana honorowo krew lub osocze. Wartość odliczenia wynika z ilości oddanej krwi (1 l × 130 zł). Także limit 6%. 

Kształcenie zawodowe

Darowizna rzeczowa na rzecz publicznych szkół zawodowych – np. komputer, materiały dydaktyczne (nie starsze niż 12 lat). Wartość rynkowa – i również w ramach limitu 6%.

Odbudowa zabytków

Darowizny rzeczowe/pieniężne służące odbudowie zabytków  – również limitowane do 6%. 

Cele charytatywno-opiekuńcze kościołów (nielimitowane)

Jedyna darowizna, która nie podlega ograniczeniu 6% – pełny odpis możliwy, jeśli spełnione są warunki:

• Przekazanie na rzecz kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej,
• Pokwitowanie odbioru,
• Sprawozdanie obdarowanego o przeznaczeniu darowizny na cele charytatywne w ciągu 2 lat. Jeśli sprawozdanie nie wpłynie, darowizna podlega tylko limitowi 6%.

Prawo do odliczenia darowizny wynika z poszczególnych ustaw o stosunku Państwa do danego Kościoła, tj.:

• do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego,
• do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej,
• do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uwaga: darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów nie są jednoznaczne z darowizną na cele kultu religijnego.

Limity i łączenie darowizn

• Limit 6 % dotyczy łącznie: OPP, kult religijny, krwiodawstwo, kształcenie zawodowe, odbudowa zabytków.
• Darowizny nielimitowane (cele charytatywno-opiekuńcze kościołów) traktujemy osobno – można ich odliczyć od 100 % dochodu, jeśli spełnione warunki.
• Przykład: dochód 60 000 zł, darowizna na OPP 3 500 zł, na kult 1 750 zł i na cele charytatywne 7 000 zł:
  o    OPP + kult mogą być odliczone tylko do 6% × 60 000 = 3 600 zł (więc 3 500 + 1 750 = 5 250, ale można zastosować tylko 3 600).
  o    Darowizna na działalność charytatywno-opiekuńczą – 7 000 zł w całości, bez limitu.

Dokumenty i dowody

Do odliczenia potrzebne są:

• Darowizna pieniężna – dowód przelewu na konto organizacji lub potwierdzenie wpłaty.
• Darowizna rzeczowa – pisemna umowa/dokument z wartością rynkową i oświadczeniem przyjęcia.
• Krew/osocze – zaświadczenie od stacji krwiodawstwa.
• Cele charytatywne kościoła – pokwitowanie oraz sprawozdanie z przeznaczenia w ciągu 2 lat.

WAŻNE: Dokumentów tych nie załącza się do PIT-u, ale trzeba je przechowywać w razie ewentualnej kontroli.

Jak wypełnić PIT‑37 i PIT/O

Wybór formularza

• PIT‑37 – dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, zlecenie itd.
• Do PIT‑37 ("PIT główny") dołącza się PIT/O, w którym wykazuje się odliczenia od dochodu – w tym darowizny.

Załącznik PIT/O – co i gdzie wpisać

• Część B (kwota odliczana) – wpisujemy faktyczną sumę odliczenia: np. do 6 % dochodu, i/lub pełne darowizny charytatywne.
• Część D (szczegóły darowizny) – pełna wartość wszystkich darowizn (bez limitu), dane obdarowanego (nazwa, adres), informacja o rodzaju (pieniądz/rodzaj np. „krew”), data i potwierdzenie przyjęcia. 

Obliczenie odliczenia

• Oblicz 6 % swojego dochodu
• Zsumuj darowizny limitowane. Jeśli przekraczają limit – stosujesz tylko do wysokości 6 %.
• Darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów – dodajesz w całości (bez limitu).
• Wpisujesz w części B łączną kwotę odliczeń.

Przykład:

Załóżmy:

• Dochód: 80 000 zł → 6% = 4 800 zł
• Darowizna na OPP: 3 000 zł
• Darowizna na kult: 2 000 zł
• Darowizna na cele charytatywne kościoła: 10 000 zł

W części B wpisujemy:

• 4 800 zł (limitowane darowizny)
• 10 000 zł (nielimitowane)

W części D wpisujemy pełne wartości:

• OPP: 3 000 zł
• Kult: 2 000 zł
• Cele charytatywno-opiekuńcze kościoła: 10 000 zł
• Dodatkowo podajemy dane organizacji. 

Co jeśli przekroczysz limit?

• Kwoty ponad limit 6 % nie pomniejszą podatku w danym roku. Nie można ich przenieść na lat kolejnych.
• Darowizny charytatywne (nielimitowane) są odliczane w całości – pod warunkiem sprawozdania. Jeśli go brak → wtedy w ramach limitu 6%.

Najczęstsze pytania i wątpliwości

Darowizna SMS-em (np. Siepomaga)

Nie wszystkie formy wsparcia pozwalają na odliczenie. Przykład: darowizna SMS-em na fundację – nie jest odliczana.

Darowizna na rzecz osoby fizycznej

Nie działa – prawo przysługuje tylko w przypadku OPP czy instytucji religijnych/publicznych itd.

Darowizna gotówką (do ręki)

Tylko przelew lub wpłata na konto – darowizny gotówkowe nie są odliczane.

Darowizna przekazana od małżonków?

Jeśli darowizna od jednego z małżonków – tylko on może odliczyć. Jeśli od obojga – można ustalić proporcje. 

Co gdy prowadzisz działalność i pracujesz jednocześnie?

Rozliczenia różnych źródeł można łączyć: np. działalność (PIT‑36/PIT‑36L/PIT‑28) i umowa o pracę/zlecenie (PIT‑37), składa się odpowiednie formularze i załączniki.

Podsumowanie kroków

Dlaczego warto?

Przekazywanie darowizn to nie tylko wyraz solidarności społecznej, ale także praktyczne działanie, które może przynieść realne korzyści podatkowe. Oto, dlaczego warto rozważyć taką formę wsparcia:

1.   Realne zmniejszenie podatku

Darowizny podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania mogą znacząco obniżyć wysokość należnego podatku dochodowego. To szczególnie istotne dla osób z wyższymi dochodami, które wchodzą w wyższy próg podatkowy (np. 32% lub 36%). Przekazując środki na rzecz uprawnionych organizacji, można skutecznie zmniejszyć podstawę opodatkowania i tym samym zapłacić niższy podatek.

2.    Uniknięcie przekroczenia limitów dochodowych

Niektóre świadczenia i ulgi (np. ulga na dzieci, ulga rehabilitacyjna, preferencyjne rozliczenie z małżonkiem) są ograniczone przez progi dochodowe. Przekazanie darowizny może obniżyć dochód do poziomu, który pozwala zachować prawo do korzystnych rozwiązań podatkowych.

3.    Wspieranie ważnych spraw społecznych

Darowizna to forma zaangażowania obywatelskiego – wspierania organizacji działających na rzecz dobra wspólnego: fundacji, stowarzyszeń, parafii, uczelni, instytucji kultury, czy organizacji pomocowych. Dzięki Twojemu wsparciu mogą one realizować cele społeczne, edukacyjne, religijne czy charytatywne.

4.    Zwrot części pieniędzy dzięki odliczeniu

Państwo w ten sposób „nagradza” postawę filantropijną – pozwalając na odliczenie darowizn od dochodu. Innymi słowy: przekazując 1000 zł organizacji pożytku publicznego, możesz zmniejszyć swój podatek nawet o kilkaset złotych, w zależności od stawki podatkowej. Część pieniędzy wraca więc do Ciebie – a Ty wspierasz szczytny cel.

5.    Połączenie korzyści finansowych z etycznym działaniem

To jedno z niewielu działań, w którym osobisty interes (niższy podatek) idzie w parze z działaniem na rzecz innych. Wspierasz potrzebujących, kulturę, edukację – i jednocześnie optymalizujesz swój budżet.

Podsumowanie

Odliczanie darowizn od podatku PIT-37 to rozwiązanie, które łączy korzyści finansowe z zaangażowaniem społecznym. Dzięki możliwościom przewidzianym w polskim prawie podatkowym, podatnicy mogą legalnie zmniejszyć podstawę opodatkowania, wspierając jednocześnie ważne cele społeczne, religijne czy edukacyjne.

Aby skorzystać z ulgi, wystarczy spełnić kilka warunków formalnych – m.in. udokumentować darowiznę, przekazać ją na odpowiedni cel oraz nie przekroczyć ustawowych limitów odliczeń. Warto przy tym pamiętać o dokładnym wypełnieniu załącznika PIT/O oraz o przechowywaniu potwierdzeń wpłat przez pięć lat.

Przekazując darowiznę, nie tylko pomagasz innym – wpływasz też bezpośrednio na wysokość swojego podatku. To uczciwy i społecznie pożyteczny sposób na optymalizację podatkową, z którego może skorzystać każdy podatnik rozliczający się na formularzu PIT-37. W obliczu rosnącej świadomości obywatelskiej i potrzeb organizacji pożytku publicznego, warto rozważyć darowiznę nie tylko jako gest serca, ale i jako element świadomego zarządzania własnymi finansami.

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1491 z późn. zm.).

Zobacz także:

• Jak przekazać darowiznę dla organizacji charytatywnej
• Czy i jak można przekwalifikować pracownika w związku z utratą zdolności wykonywania dotychczasowej pracy?

apl. adw. Ewa Aleksandra Ziemak – absolwentka na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. 

Od 2025 r. jest członkiem Izby Adwokackiej w Warszawie i odbywa aplikacje adwokacką, rozwijając swoje kompetencje w ramach praktyki zawodowej. 

Doświadczenie zdobywała w warszawskich kancelariach prawnych oraz działach prawnych korporacji, gdzie uczestniczyła w obsłudze zarówno podmiotów gospodarczych, jak i klientów indywidualnych. Zajmuje się bieżącym doradztwem prawnym dla przedsiębiorców oraz osób fizycznych – przygotowywaniem i opiniowaniem umów, obsługą korporacyjną spółek, a także reprezentacją w postępowaniach cywilnych, gospodarczych i karnych.