Jak rozliczyć przychody z działalności nierejestrowanej w PIT?

Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce często wiąże się z koniecznością rejestracji firmy oraz rozliczania podatków według określonych zasad. Jednak w praktyce istnieje możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej, która zyskała na popularności po wprowadzeniu zmian w prawie, zwłaszcza dzięki przepisom ustawy o Polskim Ładzie. 

W artykule szczegółowo omówimy, czym jest działalność nierejestrowana, jakie obowiązki podatkowe ciążą na osobach ją prowadzących, jak rozliczać się w kontekście podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), a także jak wypełnić i złożyć deklarację PIT-36, która jest najczęściej stosowana przez osoby prowadzące działalność nierejestrowaną.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to forma prowadzenia działalności gospodarczej bez obowiązku wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Taką możliwość przewidują przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, działalność nierejestrowana może być prowadzona, jeśli:

• miesięczne przychody z tej działalności nie przekraczają 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia brutto (w 2025 roku jest to 3499,50 zł, bo minimalne wynagrodzenie to 4666,00 zł),
• osoba prowadząca działalność nie posiada innej zarejestrowanej działalności gospodarczej i w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywała działalności gospodarczej
• działalność jest wykonywana osobiście i samodzielnie
• charakter działalności pozwala na prowadzenie jej bez rejestracji (nie dotyczy np. działalności regulowanych lub koncesjonowanych).

Cel wprowadzenia działalności nierejestrowanej to przede wszystkim ułatwienie startu osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą, które nie są pewne powodzenia swojego pomysłu lub mają niewielki zakres działalności. Pozwala to uniknąć kosztów i formalności związanych z rejestracją firmy oraz rozliczaniem się jak przedsiębiorca.

Obowiązki podatkowe osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną

Prowadząc działalność nierejestrowaną, osoba fizyczna osiąga przychody, które podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Oznacza to, że takie osoby nie płacą podatku w formie ryczałtu ani nie rozliczają VAT (chyba że przekroczą określone progi).

Dochód z działalności nierejestrowanej wylicza się jako różnicę między przychodami a kosztami ich uzyskania (np. zakup materiałów, narzędzi, koszty dojazdu, itp.).

Jak rozliczać działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowaną rozlicza się w zeznaniu podatkowym PIT-36, ponieważ osoba prowadząca taką działalność nie jest zarejestrowanym przedsiębiorcą i nie korzysta z uproszczeń dostępnych dla przedsiębiorców.

Formularz PIT-36 jest przeznaczony dla podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, w tym również osób prowadzących działalność nierejestrowaną. W zeznaniu tym należy wykazać:

• przychody z działalności nierejestrowanej,
• koszty uzyskania tych przychodów,
• dochód (lub stratę),
• odprowadzić podatek według skali podatkowej.

Kiedy składamy PIT-36?

PIT-36 składa się do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, czyli na przykład za rok 2025 – do 30 kwietnia 2026 roku.

Szczegóły rozliczenia PIT-36 przy działalności nierejestrowanej

Gdzie wykazać przychody i koszty?

• Przychody wpisujemy w rubryce dotyczącej przychodów z działalności gospodarczej,
• Koszty uzyskania przychodów w rubryce dotyczącej kosztów działalności,
• Różnica to dochód, który podlega opodatkowaniu według obowiązującej skali podatkowej.

Skala podatkowa 2025

Dla przypomnienia, w 2025 roku obowiązuje skala podatkowa:

• 12% podatku do dochodu 120 000 zł,
• 32% podatku od nadwyżki powyżej 120 000 zł.

Przy działalności nierejestrowanej nie przekroczy się progu 120 tys. zł. 

Ulgi i koszty

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może odliczyć koszty uzyskania przychodów – czyli wydatki związane bezpośrednio z działalnością. Na przykład:

• zakup materiałów lub towarów,
• koszty narzędzi,
• opłaty za usługi potrzebne do prowadzenia działalności,
• wydatki na marketing lub reklamę,
• wydatki na dojazd do klientów.

Czy trzeba prowadzić księgowość?

Działalność nierejestrowana nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości czy nawet księgi przychodów i rozchodów, jak to ma miejsce w zarejestrowanej działalności gospodarczej. Jednak osoba prowadząca działalność nierejestrowaną powinna prowadzić prostą ewidencję przychodów i kosztów, aby poprawnie rozliczyć się z fiskusem w PIT-36.

Rozliczenie z małżonkiem

Uzyskiwanie przychodów z działalności nierejestrowanej nie pozbawia możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przy działalności nierejestrowanej

W działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS, ponieważ nie jest to formalna działalność gospodarcza. Jednak jeśli podatnik jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę lub posiada inną formę ubezpieczenia, to jego ubezpieczenia są rozliczane z tego tytułu.

Ważne: osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą opłacać składek zdrowotnych i społecznych od tej działalności, co jest dużym ułatwieniem.

Podsumowanie

Działalność nierejestrowana to atrakcyjna opcja dla osób rozpoczynających biznes lub prowadzących niewielką działalność zarobkową bez konieczności rejestracji firmy i dużych formalności. Podatek dochodowy od przychodów z takiej działalności rozlicza się na zasadach ogólnych, wykorzystując formularz PIT-36.

Przy działalności nierejestrowanej należy pamiętać o:

• ograniczeniu przychodów do 75% minimalnego wynagrodzenia,
• rozliczeniu przychodów i kosztów w PIT-36,
• korzystaniu z kosztów uzyskania przychodów,
• braku obowiązku płacenia składek ZUS od tej działalności,

Ta forma działalności pozwala na legalne i proste prowadzenie małej działalności gospodarczej bez zbędnych komplikacji, stanowiąc idealne rozwiązanie dla wielu mikro przedsiębiorców i freelancerów. 

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 236 z późn. zm.).

Zobacz także:

• Formularz PIT 28, wzór do wypełnienia.
• Druk PIT 37 – formularz i wzór. Instrukcja krok po kroku  

apl. adw. Damian Duma - absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. 

Od 2022 r. członek Izby Adwokackiej w Warszawie. Jego praktyka obejmuje przede wszystkim prawo karne i postępowanie karne, w tym prawo karne wykonawcze i postępowanie karne skarbowe.

Zajmuje się również kontraktami w obrocie gospodarczym, obsługą prawną przedsiębiorców w tym zagadnień podatkowych i sprawami z zakresu prawa cywilnego. 

Zdobywał doświadczenie w ramach pracy dla renomowanych warszawskich kancelarii adwokackich i radcowskich, w kancelarii notarialnej oraz w ramach praktyk w Ministerstwie Sprawiedliwości.